2015.12.11 "Хура тăпра ырлăхĕ _ хура халăх пурлăхĕ"

Çапла каланă ĕлĕкех çĕрпе ĕçлекен ял çыннин тăрăшулăхне хак парса. Чăнах та, çĕре мĕн чухлĕ лайăхрах пăхатăн _ çавăн чухлĕ пурлăх ытларах парать вăл. Юлашки вăхăтра çĕр лаптăкĕсенче хыт-хура кашласа ларни, çĕр-аннемĕрпе кирлĕ пек усă курманни пирки республика шайĕнче те ыйтăва чылай çивĕчлетеççĕ. Çак пулăм чăн малтан колхозсем саланса кайнипе, çамрăксем ытларах хулара тĕпленсе пурăннипе çыхăннă çыхăннă тесе çирĕплетес килет. Анчах та ĕмĕртен хамăра тăрантса пыракан çĕр-аннемĕре юрăхсăра кăларсан этемĕн малашлăхĕ епле пулĕ?

Декабрĕн 10-мĕшĕнче Алманчă ял тăрăхĕнче иртнĕ тĕл пулура та шăпах усă курман çĕр лаптăкĕсем пирки пулчĕ те ĕнтĕ калаçу. Тĕл пулăва район администраци пуçлăхĕн çумĕ _ экономика, ял-хуçалăх, çĕр тата пурлăх хутшăнăвĕсен пайĕн ертỹçи Л. Кузнецов, Ю. Никитинпа А. Майрушкин специалистсем, ял тăрăх специалисчĕсем, ял старейшини А. Дружинин, фермер хуçалăх ертỹçисем, ялти культура ĕçченĕсем хутшăнчĕç.

Чи малтанах ял тăрăх пуçлăхĕ Г. Фомин ял çыннисем хăйсем çĕр лаптăкне документпа туманнине, хуçисем хăйсен пайĕсене йышăнманнине пĕлтерчĕ. Çапах та çакна палăртма кăмăллă: ял тăрăхĕнче пĕтĕм çĕр лаптăкне сухаланă, ниçта та хыт-хура ашкăрмасть. Нумай çĕр хуçи хулара пурăннипе еткертен, ашшĕ-амăшĕнчен çĕр пайне илнĕ, анчах ăна межевани туман. Ку вăл çĕр хучĕсене тăвас ĕç кăткăссине пула та çапла пулĕ-ха. "Çапах та пурпĕрех лăпланса лармалла мар. Кашни çĕр лаптăкĕн хуçи пулмалла. Хуçа пулни кăна мар _ çĕрпе усă курмалла. Хăйсем усă курмаççĕ пулсан _ арендăна памалла. Ку ĕçе те веçех документ тăрăх, законпа килĕшỹллĕн тумалла. Район администрацийĕ вара май кирлĕ таран пулăшма тăрăшать", _ çирĕплетсех каларĕ ял тăрăх пуçлăхĕ Г. Фомин сăмахне пĕтĕмлетсе райадминистраци пуçлăхĕн çумĕ Леонид Валериевич.

Алманчă ял тăрăхĕ çĕрсене регистрацилес ĕçе 82 процент пурнăçланă. Ĕç малалла та пырать. Кашни кун тенĕ пекех çак ыйтупа тимлеççĕ администрацинче: çĕр лаптăкĕсен аякра пурăнакан хуçисене шыраса тупаççĕ, чĕнсе илеççĕ, документсене тăвассипе вĕçне çитиех ĕçлеме хистеççĕ...

Тĕл пулура çĕр пирки çивĕч ыйтусем çуралчĕç. Ахальтен мар ĕнтĕ Н. Федоров фермер хăйĕн сăмахĕнче райадминистраци представителĕсем, специалисчĕсем ял тăрăхне килсех çỹрени, конкретлă ыйтусене сỹтсе явни, пĕлменнине ăнлантарса пани питех те пĕлтерĕшлĕ пулнине каларĕ. Ку вăл малалла ĕçлеме хистет, çĕнĕрен те çĕнĕ проектсем, плансем тума хавхалантарать.

И. Никитина, Алманчă ял тăрăхĕнчи культура çурчĕн ĕçченĕ:

"Тĕл пулура хускатнă ыйтусем чăнах та ял халăхĕшĕн чи çивĕччисем. Çĕрпе пĕлсе усă курсан, ăна хисеплесен çеç тупăш илме пулать. Ман шутпа, кашни çĕр лаптăкĕн хуçине тупсан, унпа пĕлсе усă курсан, фермер хуçалăхĕсем çĕнĕ проектсем хута ярсан халăх валли ĕç вырăнĕ нумайланĕ, çамрăксем те яла юлма хирĕçлемĕç. Ялăн малашнехи аталанăвĕ çакăнта пулĕ тесе шутлатăп".

Çакнашкал тĕл пулусем çулталăк вĕçлениччен тата 7-8 ял тăрăхĕсенче ирттерме палăртнă. Ĕнер иккĕмĕш тĕл пулу Кзыл Чишма ял тăрăхĕнче иртнĕ.